جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عده یکی از واجبات فقهی بوده که مستند آن نیز قرآن و سنت است و فقهای مذاهب اسلامی بر آن اجماع دارند. سرّ تشریع آن در شرع مقدّس، حاکی از کرامت و ارزش انسانی زن مسلمان است که آثار فقهی و حقوقی بسیاری بر آن بار خواهد شد. عده از جمله‌ی احکام امضایی دین مبین اسلام است، که در سایه‌ی تغییرات شارع، تابع نظام خاص و هدفمندی شده و دارای ماهیتی آمیخته از حق و تکلیف است، به این معنا که در برابر رعایت عده توسط زن، مرد نیز بارِ نفقه‌ی زن را در ایام عده (طلاق رجعی) بر دوش می‌کشد. فقهاء مبانی و فلسفه‌های متعددی را در قالب حکمت‌های عده بیان داشته ‌اند، اما این مبانی، توانِ توجیه و تفسیر تمام احکام عده را ندارند، زیرا عده به عنوان یکی از احکام الهی دارای حکمت و علت است، مهم‌ترین حکمت و فلسفه‌ی عده «صیانت از نسب» است، اما با این‌حال در صورت محرز شدن عدم بارداری و یا نابارور بودن زن، وی همچنان مکلّف به نگه‌داری عده است، زیرا با فرضِ قطع به عدم بارداری، یکی از حکمت‌ها یا حداکثر، حکمت تشریع عده از میان می‌رود، در حالی‌که علتِ نهفته در این حکم همچنان باقی است و تشخیص سقوط یا عدم سقوط حکم از سوی انسان با بهره‌ی اندک علمی، در برابر دریای بیکران علم الهی، نه تنها غیرممکن بوده، بلکه توسل جستن به قیاس مستنبط‌العله و تنقیح‌ مناط از نظر شیعه قابل قبول نیست، بنابراین باید در این‌ قبیل موارد، متعبّد به احکام الهی گردید. از اهداف مهم این رساله، پرداختن به مسأله‌ی عده، بررسی شرایط عده در اقسام آن و همچنین آثار عده است. کمیّت عده متأثر از اسباب و عوامل انحلال نکاح بوده و در محدوده‌ی آن زنانی با شرایط و ویژگی‌های مختلف جای می‌گیرند، بر این اساس، واکاوی دقیق این مسأله و تشخیص بازه‌‌ی زمانی آن در حالات و وضعیتهای مختلف زنان دارای اهمیت است. حرمت ازدواج زن در ایام عده در تمامی اقسام آن، جمع بین دو خواهر، ازدواج با خواهر‌زاده و برادر‌زاده‌ی زن بدون اجازه وی، حرمت ازدواج مرد با زن چهارم، نفقه‌ی زوجه و توارث در مدت زمان عده (طلاق رجعی) از جمله آثاری است که معتده بودن زن به دنبال دارد. دامنه‌ی احکام عده درقانون مدنی جمهوری اسلامی ایران مواد 1150 تا 1157 راشامل می‌شود که بر اساس فقه اسلامی، خصوصاً فقه امامیه است. از آنجا که احکام مربوط به عده، میان فقهاء دارای وجوه اختلافی بسیاری است، این قانون در اکثر موادِ خود از قول مشهور فقهاء پیروی کرده، اما در مواردی نیز از قول غیرمشهور تبعیت نموده است، که در مواردی قول غیر مشهور در مقایسه با قول مشهور از قوّت فقهی کمتری برخوردار است و در نهایت بحث عده، بسترسازِ مسائل مستحدثه‌‌‌ای است که تفسیر و تأویل آن-ها گاهاً غیرکارشناسی می‌باشد، اما مهم‌ترین نتیجه‌ی حاصله از نگارش رساله‌ی پیش‌رو، این است که بررسی حکمت شرعی و علمی عده نگه‌داشتن زنان به عنوان یکی از موارد مورد بحث، افق تازه‌ای را ایجاد کرده که پرداختن به آن ارزش تحقیقی بالایی دارد و در عین حال زنان در هر حالت و شرایطی به استثنای برخی موارد مکلّف به رعایت آن هستند.

در این رساله، سیر تطور و تفسیر بطور کلی، مورد بحث قرار گرفته است و مسائلی همچون معنی تفسیر و تاویل و فرق بین آن دو، تفسیر در عهد پیامبر(ص) و صحابه و تفاوت صحابه در فهم و درک قرآن، و اثراتی که این اختلاف فهم در تفاسیر بعدی گذاشته است . آنگاه مصادر تفسیر در عصر پیامبر بررسی شده که شامل : قرآن کریم، وجود مبارک پیامبر اکرم(ص)، قوه استنباط و اجتهاد شخصی، و اهل کتاب از یهود و نصاری، است . بحث از مفسرین معروف صحابه اختصاص به : عبدالله‌بن‌عباس ، عبدالله‌بن‌مسعود، علی‌بن‌ابی‌طالب ، وابی‌بن‌کعب دارد که مشخصات و ارزش تفسیر آنان شرح داده شده است . تفسیر در عصر تابعین و منابع و مصادر تفسیر آنان بحث بعدی است که به همراه مدارس تفسیر در عصر تابعین شامل : مدرسه تفسیری مکه، مدینه و عراق و ارزش روایات تفسیری منقول از آنان، بیان شده است . علل پیدایش اختلاف در تفسیر که مهمترین ممیزه آن دورشدن از عترت طاهره(ع) بوده، به همراه علل دیگر تبیین شده‌است . فصل سوم، شامل : تفسیر فقهی از زمان پیامبر(ص) تا پیداش روح تقلید و تعصب مذهبی در تفسیر فقهی، و بحثی پیرامون نخستین مفسران آیات الاحکام و نگاهی به نحوه رجوع صحابه به پیامبر(ص) در مسائل احکام و نحوه برداشت صحابه و تابعین در استنباط احکام قرآنی است . در آغاز پیدایش مذاهب فقهی، هنوز روح تعصب مذهبی و تقلید، رواج چندانی نداشته است . ادوار فقه و تشریع اسلامی و مقتضیات سیاسی اجتماعی هر دوره فقهی و اثر آن در تطور تفسیر بخصوص تفسیر فقهی، بحث بعدی است . آنگاه نحوه ظهور ائمه فقهی مذاهب بزرگ و پیدایش تعصب مذهبی در تفسیر فقهی در بین شاگردان آنان و ادوار فقه شیعه و ظهور ائمه فقهی شیعه و اثرات روایات آنان بر تفاسیر فقهی بیان گردیده است . در فصل چهارم، طبقات مفسرین تفاسیر فقهی در طی چهارده قرن به همراه نام کتاب تفسیرشان و دیدگاههای مذهبی و فرقه‌ای آنان، شامل 48 مورد، بررسی شده است . درآخر فصل چهارم دونمودار هیستوگرام که نشانگر توزیع فراوانی تفاسیر فقهی است ، عرضه شده‌است . در فصل آخر، نمونه‌هایی از تفاسیر فقهی به همراه شرح حال مولف ، معرفی کتاب و روش تفسیری مولف و ذکر نمونه‌ها شامل : دو تفسیر از هریک از مذاهب شیعه امامیه و شافعیه و مالکیه و حنفیه و نیزیک تفسیر معروف از زندیه بررسی شده است .

از واژه هایی که در قرآن به کار رفته است واژه ی «جاهلیت» می باشد که در بعضی آیات با تعبیر «ظن الجاهلیه»(آل عمران/154) وگاه با تعبیر «تبرج الجاهلیه»(احزاب/23) ، گاه با تعبیر«حمیه الجاهلیه»(فتح/26) و گاهی نیز با تعبیر«جاهلیه الاولی»(احزاب/33) مورد نقد قرار گرفته است. در اینکه مقصود از این جاهلیت چیست اختلاف وجود داردگروهی بر این باورند مقصود از جاهلیت دوره ی زمانی حدود یک قرن و نیم قبل از بعثت است و عده ای بر این باورندکه مقصود از جاهلیت زمان خاصی نیست بلکه مقصود عقاید،آراء، فرهنگ و رسوم و... خاصی می باشدکه در هر زمانی می تواند اتفاق بیفتد. و آیا این شاخصه ها تنها در عرصه ی اخلاق و عقاید و فرهنگ مورد نقد است یا اینکه ممکن است در هر زمینه ای وجود داشته باشد؟ با مشخص شدن شاخصه های جاهلیت از دیدگاه قرآن می توان این مسأله را روشن کرد که آیا جاهلیت منحصر به دوره ی خاصی از تاریخو زمینه های خاصی است یا اینکه در هر عصری و در زمینه های متعددی قابل تحقق می باشد. آیات فراوانی منطوقاً و مفهوماً به این موضوع مربوط می شود. لذا، این پژوهش با رویکردی تفسیری، شاخصه های تفکر جاهلی را در همه ی قرآن کریمپی گیری خواهد کرد وبا تحلیل و تفسیر آیات متعددی از قرآن(چه به صورت مستقیم و به عنوانبحث اصلی، و چه به صورت شاهد و موید مورد تحقیق و تحلیل قرار خواهد داد و در مجموعبا بهره گیری از منابع معتبر، به بررسی و مطالعه ی (مسأله محورانه) دربیش از 200 آیه ی قرآن خواهد پرداخت.

همه مفسران شیعه وسنی، معتقد به عصمت پیامبران،در مرحله دریافت وابلاغ وحی می باشند. عموم شیعیان براساس آیات الهی که در آن، انبیاء،«مخلَصین» نامیده شده وبا اذن الهی باید مورد اطاعت واقع شوند وبه استناد سخنان صریح خود پیامبر(ص) واصحاب او وبهره مندی از براهین عقلی، انبیاء را مبرای از هر گونه گناه،خطا ونسیان در عمل، قبل از نبوت وبعد از آن، می دانند.اهل سنت، معتقد به عصمت عملی پیامبران، فقط از گناه کبیره وبرخی از صغائر، در زمان نبوت می باشندواشکالی در صدور خطا ونسیان از ایشان نمی بینند.بیشتراهل سنت با وجود اعتقاد به تاثیر علم انبیاء در عصمت ایشان ، ایرادی در صدور گناه صغیره واشتباه، از آنان نمی بینند، اما مفسران شیعه، تاثیر علم پیامبران همراه با توفیق الهی را با عث معصومیت ایشان از هر گناه وخطائی می دانند. اشاعره،در برخورد با آیات شبه انگیز عصمت ، معصیت واشتباه انبیاء را تلویحا قبول وآن را توجیه می کنندوطرفداران اختیاری بودن عصمت از اهل سنت ، در تفسیر آیات مذکور، به صراحت، صدور گناه وخطا از انبیاء را جائز می دانند، اما شیعیان با تاویل آیات فوق، پیامبران را از گناه وخطا ، تبرئه می نمایند.سیر تحول نو آوری مفسران در قرن اول و دوم با تغییر شکل تفسیر از حالت ساده و صرفا معنا شناسی واژه ها و گزیده گوئی، بهتفسیر در ابعاد گوناگون و اجتهاد در مسائل قرآنی و آغاز تدوین تفسیر بصورت مستقل و منظم، تحقق یافت. از قرن سوم تا هفتم، روش رایج عموم مفسران شیعه و سنی، در تفسیر آیات مربوط به عصمت انبیاء، استناد به روایات منقول از پیامبر (ص) بود. از قرن پنجم تا هفتم علاوه بر مستند ات روائی و معناشناسی واژه ها، استفاده از براهین و استدلالات عقلی و استفاده از آیات مشابه در تبیین آیات عصمت، باعث ایجاد تحول در تبیین آیات و ظهور تفاسیر جدید گردید. در این پژوهش، مقایسه نو آوری مفسران شیعه و سنی، از طریق معیار های؛ «وا کاوی و ظرفیت سنجی واژگان آیات»، « بازنگری و تحلیل لفظی آیات»،«کاربرد تأویلات معتبر» و« تحلیل نقلی وعقلی» آیات عصمت انبیاءصورت گرفته است که بیشترین سهم نوآوری، مربوط به مفسران شیعه می باشد. شاخص ترین مفسران اثر گذار در سیر تحولتفسیر آیات عصمت انبیاء در بین شیعیان، « طبرسی» صاحب« مجمع البیان»ودر بین اهل سنت « فخر رازی» صاحب «مفاتیح الغیب»می باشند.

دین اسلام علاوه بر تاکید بر اهمیت و ارزش اخلاق در زندگی مادی و معنوی دستوراتی برای راهنمایی به اخلاق بیان فرموده از جمله آنکه بیان شده خود را به اخلاق خداوندی آراسته کنید و لذا این پایان نامه بررسی تخلق به اخلاق خداوندی را توضیح می دهد. اخلاق الهی همان صفات خدا مانند حلیم ، غفور ، حکیم و... است و در قرآن به آنها اشاره شده است، در موارد زیادی این صفات در قرآن هم به خداوند و هم به نوعی به انسان نسبت داده شده است لذا لازم است انسان به عنوان خلیفه الهی با مراجعه به این کتاب الهی که از طرف خداوند برای راهنمایی انسان فرستاده شده، خلق و خوی خود را خدایی و خود را با آراسته نمودن به اخلاق خداوندی شبیه به خدای خود نماید.این پایان نامه سعی دارد با روش توصیفی تحلیلی به بیان اخلاق الهی و روش تخلق انسان به آن بپردازد.

کلام خداوند در ادیان ابراهیمی و مزدایی، آفریننده ی جهان و موجودات است که نه‌تنها با آن جهان را آفرید بلکه آفریده اش را زنده نگاه می دارد و یا اگر بخواهد نابود می‌سازد، "کلمه" در آفرینش، نابودی و تداوم هستی وظیفه ی اساسی را بر عهده دارد. مطابق با متون مقدس هر یک از چهار دین مورد بحث، کلام خداوند، کلامی است که تهی و دست خالی باز نخواهد گشت و به یقین نتیجه بخش خواهد بود. در این ادیان بر این باورند کلامی که از دهان انسان نیز خارج می شود، اگر کلامی، مانند نیایش‌ها و یا اسم اعظم خداوند، ارجمند و ارزشمند باشد، نیروی آفرینندگی و فناکنندگی را در پی دارد.هر کلمه‌ای که به نوعی قداست و نیرویی مینوی داشته باشد، ذاتاً می‌تواند بر موجودات متعالی مانند خدا، یا بر جهان آفرینش موثر واقع شود؛ نیایش و اسم اعظم خداوند دارای چنین نیرویی هستند. این پژوهش اندیشه ی پیروان این ادیان و متون مقدس آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد، و به مبنای نظری اهمیت سخن و کلام و تأثیر نیایش از منظر روانشناسی نیز می‌پردازد.

خدای متعال انسان را موجودی با کرامت آفرید و او نخستین کسی است که پیش از آفرینش انسان، به هنگام آفرینش او و پس از خلق او، وی را تکریم کرده است. او به عنوان خالق یکتا که برترین و افضل مخلوقاتش را آفریده است خواستار عزت و برخورداری از شخصیت انسانی والا برای فرد فرد بندگان خویش است. به همین دلیل به او اجازه نداده است تا نفس خویش را خوار کرده و خود را نزد دیگر مخلوقات خوار نماید. البته برخورداری از شخصیت والای انسانیِ هر کس در گرو رفتارهای اوست. این رساله به دنبال شناسایی عوامل آسیب شخصیت فرد و ارائه راه‌کارهای در امان ماندن از این آسیبها است. در این راستا ضمن تقسیم آسیب‌ها به سه نوع تصوری، ظاهری و حقیقی، عوامل آسیب شخصیت را در سه دست? شناختی، اخلاقی و رفتاری تقسیم بندی کرده و مصادیق هر یک را با اتکاء به آیات و روایات مورد بررسی قرار داده است؛ و در پایان راه‌کارهای مقابله با آسیب شخصیت و در امان ماندن از آن را نیز بر شمرده است.

موضوع این پژوهش، تفسیر تطبیقی روایی سوره های قلم و حاقه بر مبنای روایات نورالثقلین از شیعه، و الدرّالمنثور از اهل سنّت می‌باشد. لذا ابتدا ذیل هر سوره مفاد ظاهری و روایی آیات آن بیان شده و در نهایت بین این مفاد، مقایسه صورت گرفته است. نتیجه مقایسه فوق این بود که رابطه روایات تفسیری با مفاد ظاهری دارای حالتهای متفاوتی است. برخی روایات تبیین و توضیح همان مفاد ظاهری هستند و بیشتر نقش آموزشی برای استفاده از ظواهر آیات محکم قرآن را دارند. روایات دسته دوّم، بیان کننده معارفی هستند که از دقّت در ظواهر به دست نمی آیند. مفاد این روایات گاهی در راستای مفاد ظاهری بوده و گاه متعارض و مخالف بوده یا موافق نیستند. با مقایس? روایات این دو تفسیرمعلوم می‌شود که 67% روایات تفسیری کتاب «نورالثقلین» از معصوم است؛ اما تنها 12% روایات کتاب «الدرالمنثور» این ویژگی را داشته و باقی روایات از صحابه و تابعان می ‌باشد. در این میان تنها چهار روایت وجود دارد که به صورت مشترک در هر دو کتاب آمده است. در «نورالثقلین» تنها یک روایت از اسرائیلیات آمده؛ اما در «الدرالمنثور» موارد متعددی از این نوع روایات وجود دارد.گونه شناسی روایات نورالثقلین و الدرّالمنثور ذیل سوره‌های قلم و حاقه، فصل دوم هر بخش این تحقیق می‌باشد. گونه های روایات شامل سوره شناخت، واژه شناخت، تأویلی، جری و تطبیقی و روایات مرتبط است. در نورالثقلین بیشتر روایات از نوع روایات مرتبط غیر تفسیری است؛ ولی در الدرّالمنثور روایات تفسیری با احتساب روایات صحابه و تابعان، تعداد بیشتری بوده و بعد از آن روایات واژه شناخت، بیشتر هستند.آسیب شناسی روایات، فصل بعدی پژوهش می باشد. این فصل نشان داد که اکثر روایات تفاسیر نورالثقلین و الدرّالمنثور ذیل سوره های قلم و حاقه از لحاظ سندی ضعیف هستند. حدود 65% روایات «نورالثقلین» از حیث سند غیرمتعبر است. از این میزان، 17 روایت به دلیل تصریح به ضعف برخی راویان و یا مجهول بودن راوی، ضعیف دانسته شده، در 32 روایت رفع وجود دارد، 8 روایت مرسل بوده و از 20 راوی هم نشانی در کتب رجالی یافت نشده؛ لذا روایت مهمل و ضعیف شمرده شده است. قسمت اعظمی از روایات ذکر شده در الدّرالمنثور، از غیر معصوم نقل شده است، از همین رو به عنوان روایت اعتباری نداشته و بسیاری از آن‌ها اقوال اجتهادی صحابه، تابعین و یا دیگر مفسّران عامّه است. 36 روایتی هم که در این کتاب از معصوم نقل شده، سند قابل اعتمادی ندارد. در این فصل مصادر روایات نورالثقلین هم بررسی و نشان داده شد که بیشتر آنها از کتب معتبر شیعه هستند؛ ولی از حیث فراوانی روایات نقل شده، تفسیر قمی و مجمع البیان که بیشترین روایات از آنها نقل شده، از حیث انتساب کتب به مولف آن یا به دلیل ضعف روایات، دارای اشکالاتی هستند.در فصل آخر پیامها و آموزه های هدایتی هر کدام از سوره های قلم و حاقه استخراج شده و توضیحات مختصری پیرامون هر کدام ذکر شده است. بیشترین حجم پیامها را آموزه های اخلاقی تشکیل می‌دهد؛ چرا که موضوع اصلی این سوره ها همانند اکثر سُوَر آخر قرآن پیرامون مباحث قیامت و پاداشها و عذابهای اخروی است تا از باب تذکّر، مخاطبین خود را از غفلت خارج نموده و متوجه زندگی ابدی و سرای آخرت نماید.

مقدمهانتظار، ظهور منجی، غیبت و حکومت جهانی، واژه‌های آشنا و تأمل برانگیزی در ادبیات شیعی هستند. البته در متون روایی و احادیث نیز از واژه‌های کلیدی به شمار می‌آیند. ظهور منجی غایب‌شده از دیده‌ها که از پس امر غیبت نورافشانی می‌کند، یکی از مقوله‌های مهم و مترقی شیعه در تاریخ اسلام بعد از رحلت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم، بحث جانشینی و امامتِ امامان و شأنیت شخصی که در جایگاه حکومت و نیابت از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم و سلاله‌ی نبی اکرم)ص) این رسالت خطیر رابر عهده بگیرد، همواره مورد اختلاف نظر بوده است و با توجه به دو دیدگاه اهل سنت و شیعه و اختلاف‌نظرهایی که میان این دو مکتب به وجود آمد، با مطالعه‌ی تاریخ اسلام و بررسی آیات و روایات وواقعه‌ی غدیرحجت بر ما شیعیان تمام می‌شود که بعد ازحضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم حضرت علی علیه السّلام به خلافت منصوب می‌شود وحکومت و ولایت مسلمین را عهده‌دار می‌شود و بعد از آن به امامان هدی از نسل ایشان می‌رسد، تا دوازدهمین از آنها که با توجه به احادیث معتبر رسیده و به دلیل شرایط زمانی به پس پرده‌ی غیبت می‌رود و به وسیله‌ی نواب خاص با مردم ارتباط برقرار می‌کند. بعد از آن با آغاز غیبت کبری اتصال آن امام عزیز با مردم قطع می‌شود؛ بنابراین با توجه به قاعده لطف از طرف خداوند و دلایل معتبری که از احادیث و روایات به ما رسیده که حضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم بعد از 23 سال ابلاغ حکم الهی آن را بدون صاحب رها نکرده، بلکه از طرف خداوند مأمور بوده که حکومت را به دست افرادی که صلاحیت دارند واگذارد و در زمان غیبت صغرای امام عصر(عج) با توجه به آخرین ارتباط امام زمان(عج) با نواب خاص و تأکید ایشان بر اینکه در حوادث به راویان حدیث ما مراجعه شود چرا که آنان حجت من بر شما هستند و من حجت خدا بر آنها هستم؛ بنابراین نقش ولایت فقیه به عنوان نایب عام امام زمان(عج) و شخصی که حکمران حکومت اسلامی است تا زمینه را برای حکمرانی صاحب اصلیش آماده کند، مورد بررسی واقع می‌شود. این پژوهش نقش ولی فقیه در زمینه‌سازی حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) را در پنج فصل مورد بررسی قرار می‌دهد. فصل اول: کلیات و مفهوم‌شناسی و پیشینه ولایت فقیه، فصل دوم: ولایت فقیه مبانی و ادله‌ها، فصل سوم: اسباب و شرایط زمینه‌ساز ظهور، فصل چهارم: نقش ولی‌فقیه در زمینه‌سازی ظهور، فصل پنجم: آسیب‌شناسی در قلمرو حکومت ولایی و زمینه‌ساز. در پایان نتیجه‌گیری و پیامدپژوهی و بررسی شأن ولایت فقیه در زمینه‌سازی حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) می‌باشد.

شیخ عطار، یکی از بزرگترین عرفای ایرانی است‌، که اندیشه‌های ژرفِ عرفانیِ خویش را به زبانی روشن و رسا و در قالب منظوم و منثور بیان کرده است. پژوهش حاضر نگاهی است به چیستی و چگونگی تربیت صوفیانه از نظرگاه عطار نیشابوری. با این هدف که، به کشفی از فلسفه‌ی عطار دست یابیم و آراء تربیتی وی را استخراج نماییم. این پژوهش از گونه پژوهشهای کتابخانه‌ای و اسنادی است. بدین منظور از رویکرد کیفی و راهبرد تحلیل محتوا، جهت دستیابی به نتایج، استفاده شده‌است. با بررسی جهان بینی عطار و بر این مبنا، جهت دستیابی به دلالت‌های تربیتی، به معرفی اهداف غایی، اهداف واسطه‌ای، اهداف جزیی و اصولپرداخته‌شد. نتایج حاصل بیانگر این مطلب است که، عطار برای دستیابی به کمال و تخلق به اخلاق الهی طریقِ سیر و سلوک صوفیانه را به سالک می‌نمایاند و مسیری را که وی برای سعادت آدمی پیش روی قرار می‌دهد، شریعت، طریقت، حقیقت معرفی می‌کند. در واقع می‌توان اهداف غایی را به منزله‌ی حقیقت، اهداف واسطه‌ای را طریقت و اهداف جزیی را به منزله‌ی شریعت دانست. به اعتقاد عطار رسیدن به سر منزل مقصود، بدون گذر از شریعت و طریقت امکان‌پذیر نیست. شریعت یا اهداف جزیی به سه بخش اهداف معرفتی، اهداف جسمانی و اهداف اخلاقی تقسیم بندی شد، در این بخش آدمی به شناختی از بزرگیِ وجود خویش دست‌می‌یابد و سعی برآن دارد که صفات الهی را تجلی بخشد، سپس با گذر از مرحله‌ی طریقت، در یک سلوک ملکوتی، در هفت وادی، در هر وادی به کمال شایسته‌ی خویش نائل می‌گردد و در نهایت به حقیقت یگانه‌ی خویش که همانا حقیقتی یگانه با حق است، می‌پیوندد. در این پژوهش اصول تربیت صوفیانه شامل: اصالت باطن بر ظاهر، اصل تحقق کمال، اصل رفع حجاب سالکان، اصل استمرار و محافظت بر عمل و .... جهت هدایت سالکان راه حق مورد بررسی قرار گرفت.